SANJAY PATEL

ગ્રેચ્યુટી એટલે શું, કેવી રીતે ગણતરી કરવી - બધું જાણો

     

    જો તમે કોઈ ખાનગી કંપનીમાં પાંચ વર્ષથી વધુ સમય માટે કામ કરો છો, તો તમારું એમ્પ્લોયર (કંપની) તમારી સેવાના બદલામાં ગ્રેચ્યુટીના રૂપમાં એક વધારાનો લાભ આપે છે.

    ગ્રેટ્યુઇટી સામાન્ય રીતે નિવૃત્તિ પછી ઉપલબ્ધ હોય છે.  પરંતુ જો તમે નોકરી બદલી રહ્યા છો અથવા મધ્યમાં છોડી રહ્યા છો, તો પછી અમુક શરતો પૂરી થાય તે પહેલાં જ તમને ગ્રેચ્યુટી આપવામાં આવી શકે છે.

   જો કોઈ કર્મચારી ઓછામાં ઓછી 5 વર્ષથી નોકરી કરે તો જ ગ્રેચ્યુઇટી મેળવવા માટે પાત્ર છે.  

    જો કે, કર્મચારીના મૃત્યુ અથવા અપંગતાની સ્થિતિમાં, 5 વર્ષ પહેલાં તેને ગ્રેચ્યુટી આપી શકાય છે.

   ગ્રેચ્યુટી તરીકે તમને જે રકમ મળશે તે માટેની કોઈ કાનૂની જોગવાઈ નથી.  એમ્પ્લોયરો સામાન્ય રીતે પ્રવર્તિત સૂત્રમાંથી ગ્રેચ્યુટીની રકમ નક્કી કરે છે.

   ગ્રેચ્યુટી બે બાબતો પર આધારીત છે.  આમાંથી પ્રથમ એ અગાઉના પગાર છે અને બીજો સેવાનો સમયગાળો (વર્ષ) છે.  તમને કેટલી ગ્રેચ્યુટી મળશે તે શોધવા માટે, પેમેન્ટ  ઇપ્લોઇ ગ્રેચ્યુઇટી એક્ટ, 1972 ને ખાનગી ક્ષેત્રના કર્મચારી માટે બે ભાગમાં વહેંચવામાં આવ્યો છે.

     1. કાયદા હેઠળ આવરી લેવામાં આવેલા કર્મચારીઓ
     2. એક્ટ હેઠળ આવરી લેવામાં ન આવતા કર્મચારીઓ

    કોઈપણ કર્મચારી ગ્રેચ્યુટી એક્ટ હેઠળ આવશે જો કંપની છેલ્લા 12 મહિનામાં દરરોજ ઓછામાં ઓછા 10 લોકોને નોકરી આપે.
 આ પણ વાંચો:

     ખાનગી ક્ષેત્રના કર્મચારીઓ માટે 20 લાખ સુધીની કરમુક્તિ

   ગ્રેચ્યુઇટીની ગણતરી કેવી રીતે કરવી

   આ કાયદા હેઠળ આવરી લેવામાં આવેલા કર્મચારીઓ માટેની ગ્રેચ્યુટી દૂર કરવાનું સૂત્ર છે: 

     આ સૂત્ર છે

           (15 X અગાઉના પગાર X કાર્યકાળ) ભાગ 26
          અહીં અગાઉના પગારનો અર્થ મૂળ વેતન, મોંઘવારી ભથ્થું અને વેચાણ પરનું કમિશન છે.
 ઉદાહરણ:          માની લો કે સંજયભાઇનો પગાર મહિને 50,000 રૂપિયા છે.  તેણે 15 વર્ષ 8 મહિના સુધી એક કંપનીમાં કામ કર્યું.  આવા સંજોગોમાં, તેની ગ્રેચ્યુઇટી હશે:
      =(15 X 50,000 X 16) / 26 

      = 4.61 લાખ
    આ કિસ્સામાં, 15 વર્ષ 8 મહિના હોવાને કારણે તે 16 દિવસનો સમય લીધો છે.  જો કાર્યકારી દિવસો 15 વર્ષ અને 5 મહિના હોય, તો તે ફક્ત 15 જ ગણવામાં આવશે.
આ પણ વાંચો:

    સંસદમાં ગ્રેચ્યુઇટી બિલ પાસ, જાણો તમને શું અસર કરશે

    2. એક્ટ હેઠળ આવરી લેવામાં ન આવતા કર્મચારીઓ કોઈ એમ્પ્લોયર (કંપની અથવા સંસ્થા) જે ગ્રેચ્યુઇટી એક્ટની જોગવાઈમાં ન આવે, તે પણ તેના એમ્પ્લોયરને ગ્રેચ્યુઇટીનો લાભ આપી શકે છે.        

         આવા કર્મચારી માટે ગ્રેચ્યુટી રકમ

       1.દસ લાખ રૂપિયા અથવા       

       વાસ્તવિક ગ્રેચ્યુઇટીની મર્યાદ અથવા      

      2.પૂર્ણ થયેલ નોકરીના દરેક વર્ષ માટે સરેરાશ 15 દિવસનો પગાર
      ગયા મહિનાના પગારની પહેલાં 10 મહિનાના સરેરાશ પગારને ગ્રેચ્યુઇટી માટે સરેરાશ પગાર માનવામાં આવે છે.  તે જેમ કે ગણતરી કરી શકાય છે. 

ઉદાહરણ તરીકે

 =(15 X 50,000 X 15) / 30

 = રૂપિયા 3.75 લાખ

નોંધ:-

      કોઈ કર્મચારીના મૃત્યુની ઘટનામાં, ગ્રેચ્યુઇટીની રકમ નોકરીના કુલ સમયગાળાના આધારે હશે, જે મહત્તમ 20 લાખ રૂપિયા સુધીની હોઈ શકે છે.  અગાઉ આ મર્યાદા માત્ર 10 લાખ રૂપિયા હતી.  હવે સરકારે તેને બમણી કરી દીધી છે.

કોઇ પણ કર્મચારી ને નિવૃત્તિ  સમયે કેટલી ગ્રેચ્યુઈટી મળશે તેની ગણતરી કરવા માટેનું ઑનલાઇન કેલ્ક્યુલેટર માટે ની લીંક નીચે આપેલ છે 

https://www.moneycontrol.com/personal-finance/tools/gratuity-calculator.html?classic=true

Share This